Ngày nay, tình trạng khó có con không chỉ là nỗi lo của các cặp đôi lớn tuổi mà ngay cả những người trẻ tuổi cũng đang đối mặt với thách thức này.
Nhiều người vẫn nghĩ khi còn trẻ, khả năng sinh sản sẽ luôn được bảo đảm, nhưng thực tế lại cho thấy nhiều yếu tố có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
Hiểu đúng nguyên nhân và nhận diện sớm tín hiệu cảnh báo là cách tốt nhất để giữ lấy cơ hội có con tự nhiên.
Những nguyên nhân gây giảm khả năng sinh sản ở người trẻ
Sinh sản là một quá trình phức tạp, chịu tác động của rất nhiều yếu tố dù là bên trong cơ thể hay môi trường bên ngoài. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân từ cả phần nữ giới, nam giới và các tác nhân chung.
Ảnh hưởng ở nữ giới
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất chính là rối loạn quá trình rụng trứng. Khi trứng không phóng thích đều đặn hoặc gặp tình trạng rụng trứng muộn, khả năng thụ thai sẽ suy giảm. Thêm vào đó, hiện tượng suy buồng trứng sớm cũng gây nên nhiều quan ngại, khi mà dự trữ trứng giảm nhanh hơn so với mức bình thường, thường xảy ra ở độ tuổi dưới 40 nhưng số lượng ngày càng tăng.
Các bệnh lý vùng sinh sản như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, viêm nhiễm tử cung hay tắc vòi trứng cũng chính là nguyên nhân gây cản trở cho việc kết hợp tinh trùng và trứng hoặc làm giảm khả năng làm tổ của phôi.
Ngoài ra, thói quen sinh hoạt không tốt như hút thuốc, uống bia rượu, căng thẳng dài ngày, ăn nhiều đồ chế biến sẵn hay thiếu vận động đều làm suy giảm chất lượng trứng và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Nguyên nhân ở nam giới
Nam giới gặp nhiều vấn đề liên quan đến chất lượng và số lượng tinh trùng. Những bệnh như giãn tĩnh mạch thừng tinh, viêm nhiễm đường sinh dục ảnh hưởng nặng nề đến khả năng sản xuất và di chuyển của tinh trùng. Những thói quen xấu như hút thuốc, dùng nhiều rượu bia, ít vận động, làm việc trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên sử dụng laptop đặt trên đùi cũng gây tổn thương đến tinh hoàn.
Các vấn đề về chức năng tình dục như rối loạn cương dương, xuất tinh sớm cũng là nguyên nhân không thể bỏ qua vì làm giảm số lần quan hệ có hiệu quả.
Những yếu tố chung cần quan tâm
Ngoài các vấn đề riêng biệt, một số nguyên nhân ảnh hưởng đến cả hai vợ chồng bao gồm yếu tố di truyền với các đột biến gen gây nên tình trạng suy giảm chất lượng tinh trùng và trứng. Rối loạn miễn dịch gây hiện tượng cơ thể chống lại tế bào sinh sản hoặc phôi thai, khiến khó khăn trong thụ thai và giữ thai.
Ngoài ra không thể xem nhẹ tâm trạng căng thẳng, áp lực kéo dài bởi nó làm rối loạn hormone sinh sản, giảm ham muốn và hiệu suất quan hệ tình dục, tạo thành vòng luẩn quẩn khiến khó có con hơn.
>>> Xem thêm: Trứng kém chất lượng: Rào cản lớn nhất trên hành trình làm mẹ.
Các dấu hiệu cảnh báo ai cũng cần biết
Việc nhận diện các dấu hiệu ban đầu rất quan trọng, giúp bạn chủ động đi kiểm tra và điều trị kịp thời.
Ở nữ giới
- Chu kỳ kinh nguyệt thất thường: chu kỳ có khi dài hơn, có khi rút ngắn hoặc thậm chí mất kinh trong thời gian dài.
- Cảm giác đau bụng dưới, đau vùng hông lưng, khó chịu kéo dài.
- Các biểu hiện khác như tuyến vú đau, mệt mỏi, khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày có thể đi kèm.
Ở nam giới
- Giảm ham muốn tình dục, cảm thấy không còn hứng thú hay khó duy trì được sự cương cứng.
- Tình trạng xuất tinh sớm hoặc rối loạn xuất tinh.
- Đau hoặc sưng tinh hoàn, cảm giác khó chịu vùng bìu.
- Tinh dịch bất thường: loãng quá, ít hoặc vón cục.
- Nếu bạn đã quan hệ đều mà không dùng biện pháp tránh thai trong vòng gần một năm mà vẫn chưa có kết quả, thì nên đến gặp bác sĩ ngay. Trì hoãn có thể làm lỡ mất thời điểm vàng giúp tăng khả năng có con.
>>> Có thể bạn quan tâm: Tinh trùng màu gì thì bị vô sinh? Dấu hiệu cảnh báo sức khỏe sinh sản nam giới.
Làm thế nào để cải thiện và khắc phục?
Việc điều chỉnh hành vi sinh hoạt hàng ngày là bước đầu tiên không thể bỏ qua.
Thói quen sống lành mạnh
Ăn uống đầy đủ, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi và hạn chế các đồ chiên rán, chất bảo quản. Thường xuyên tập luyện thể dục giúp cơ thể khỏe mạnh, tuần hoàn máu tốt, đồng thời giảm stess và cân bằng hormone. Ngủ đủ giấc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe sinh sản.
Tránh xa thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích không chỉ bảo vệ cơ thể mà còn cải thiện được chất lượng tinh trùng và trứng.
Can thiệp y tế và công nghệ hỗ trợ
Khi nguyên nhân bắt nguồn từ nội tiết hay tổn thương thực thể, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc điều hòa hormone hoặc thuốc kích thích rụng trứng nhằm tăng khả năng thụ thai.
Phẫu thuật có thể được áp dụng khi phát hiện các tổn thương như tắc vòi trứng, u xơ, viêm nhiễm hoặc giãn tĩnh mạch thừng tinh. Xử lý triệt để các vấn đề này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc mang thai.
Ngày nay, các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại trở thành cứu cánh cho nhiều cặp vợ chồng. Phương pháp bơm tinh trùng vào tử cung (IUI) giúp tăng khả năng gặp nhau của tinh trùng và trứng, trong khi kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cho phép kết hợp bên ngoài cơ thể rồi đưa phôi vào tử cung. Với những trường hợp tinh trùng rất yếu, tiêm tinh trùng trực tiếp vào bào tương noãn (ICSI) là lựa chọn hiệu quả.
Ngoài ra, các công nghệ như xét nghiệm di truyền trước khi chuyển phôi hay kỹ thuật phôi thoát màng giúp chọn được phôi khỏe mạnh, tăng tỷ lệ thành công và giảm nguy cơ sẩy thai.
Khi nào cần đi khám?
Đừng chờ đợi quá lâu. Nếu bạn dưới 35 tuổi, sau một năm quan hệ thường xuyên không dùng biện pháp tránh thai mà vẫn chưa có kết quả, hãy đi thăm khám. Với người trên 35, thời gian này nên rút ngắn xuống còn khoảng 6 tháng, vì khả năng sinh sản bắt đầu giảm nhanh hơn.
Phụ nữ nên lựa chọn thời điểm từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 của chu kỳ kinh để dễ dàng đánh giá nội tiết. Nam giới cần kiêng xuất tinh khoảng 2 đến 7 ngày trước khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ nhằm có kết quả chính xác nhất.
Khám sớm mang đến lợi thế lớn để phát hiện và điều trị kịp thời, tăng cơ hội thực hiện ước mơ làm cha mẹ.
Case study thành công
Anh Văn Minh và chị Thu Lan, một cặp vợ chồng trẻ ở Hà Nội, đã từng trải qua thời gian dài thất vọng vì chưa thể có con.
Chị Lan bị hội chứng buồng trứng đa nang, trứng rụng không đều và còn bị tắc nhẹ một bên vòi trứng. Còn anh Minh tinh trùng yếu do viêm nhiễm đường sinh dục mà trước đó anh lại bỏ qua không điều trị. Họ hiểu rằng, với tình trạng này, để có em bé tự nhiên gần như là một cuộc chiến khó khăn.
Khi tìm đến bác sĩ Tăng Đức Cương ở Đông Đô IVF Center, họ nhận được sự tư vấn rất cẩn thận và bài bản. Sau khi làm các xét nghiệm kỹ càng, bác sĩ đề xuất điều trị nội khoa để cải thiện lại chu kỳ kinh nguyệt cho chị Lan, đồng thời phẫu thuật để giải tỏa tình trạng tắc vòi trứng. Anh Minh được điều trị viêm nhiễm và dùng thuốc nhằm nâng cao chất lượng tinh trùng. Sau đó, cả hai được đưa vào quy trình thụ tinh trong ống nghiệm sử dụng công nghệ Piezo ICSI – kỹ thuật hiện đại giúp tăng cơ hội thụ thai kể cả khi tinh trùng kém.
Kết quả thật sự ngoài mong đợi: chị Lan đã mang thai đôi, và sau 9 tháng, họ đón hai em bé khỏe mạnh. Đây không chỉ là kết quả của y học mà còn là niềm vui, niềm hy vọng cho biết bao cặp đôi từng mất niềm tin.
Bác sĩ Tăng Đức Cương chia sẻ rằng, điều quan trọng nhất với vợ chồng hiếm muộn là đừng chờ lâu rồi mới đi khám. Cần phát hiện sớm, xử lý một cách khoa học, kết hợp linh hoạt cả điều trị nội khoa, can thiệp ngoại khoa và hỗ trợ công nghệ cao. Đồng thời, giữ tinh thần vui vẻ, tránh stress cũng góp phần quan trọng trong hành trình tìm kiếm thiên thần nhỏ.
Những câu hỏi thường gặp
Tại sao nhiều người trẻ tuổi lại gặp khó khăn khi muốn có con?
Ở nữ nguyên nhân chính do rối loạn rụng trứng hoặc suy giảm dự trữ buồng trứng sớm. Nam giới thì hay bị ảnh hưởng bởi chất lượng tinh trùng kém vì nhiều lý do như viêm nhiễm hay thói quen sinh hoạt không tốt. Ngoài ra, stress kéo dài và môi trường sống cũng góp phần làm giảm khả năng sinh sản ở cả hai giới.
Dấu hiệu nào cho thấy bạn nên thăm khám sớm về vấn đề sinh sản?
Nếu như chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới thất thường, kéo dài hoặc khó đoán thì không nên chủ quan! Với nam giới, nếu giảm hứng thú tình dục, hay khó duy trì cương cứng cũng nên chú ý. Với những cặp vợ chồng, dù đã cố gắng hơn một năm mà vẫn chưa có “tin vui” thì nên đi gặp bác sĩ để kiểm tra.
Thói quen sống hàng ngày ảnh hưởng thế nào đến khả năng sinh con?
Hút thuốc, uống rượu hay sử dụng chất kích thích không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn làm cho trứng và tinh trùng yếu đi nhiều. Thói quen ngủ muộn, ít vận động cũng làm giảm hormone sinh sản, làm giảm cơ hội thụ thai tự nhiên. Nói chung, sống lành mạnh thì cơ hội sẽ tới nhiều hơn.
Các bệnh lý tại bộ phận sinh dục có thể là thủ phạm gây khó có con như thế nào?
Những bệnh như viêm nhiễm đường sinh dục, lạc nội mạc tử cung hay tắc vòi trứng đều có thể làm cản trở quá trình thụ tinh hoặc làm tổ của phôi. Ở nam giới, viêm tinh hoàn hoặc giãn tĩnh mạch thừng tinh ảnh hưởng đến việc sản xuất và chất lượng tinh trùng. Những vấn đề này nếu không phát hiện sớm rất dễ kéo dài thời gian khó có con.
Khi nào nam giới nên làm xét nghiệm kiểm tra chất lượng tinh trùng?
Nếu bạn và bạn đời đã cố gắng trong một năm mà chưa có kết quả, hoặc thấy xuất hiện các dấu hiệu như đau tinh hoàn, rối loạn cương dương hay tinh dịch thay đổi bất thường thì nên làm xét nghiệm ngay. Chuẩn bị trước khi xét nghiệm cũng cần điều độ, kiêng xuất tinh từ 2 đến 7 ngày để kết quả được chính xác.
Tâm lý ảnh hưởng thế nào đến quá trình thụ thai của các cặp đôi?
Tâm trạng căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn nội tiết và giảm hứng thú tình dục, khiến cho quá trình thụ thai tự nhiên khó xảy ra hơn. Do đó, giữ tinh thần thoải mái, giảm áp lực, tránh stress là điều rất quan trọng trong hành trình tìm kiếm con yêu.
Có nên sử dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản khi chưa tìm hiểu nguyên nhân rõ ràng?
Việc đầu tiên nên làm là thăm khám kỹ càng để xác định chính xác nguyên nhân. Nếu các yếu tố như rối loạn hormone, tổn thương cơ quan sinh sản được xác định thì dùng thuốc hoặc phẫu thuật sẽ hiệu quả. Còn nếu không, có thể cần tới các kỹ thuật hỗ trợ hiện đại như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc IUI để giúp tăng khả năng thụ thai thành công. Tuy nhiên, mỗi người mỗi trường hợp, nên theo lời khuyên chuyên gia mới là biện pháp tốt nhất.
